de afvalstoffenheffing. Daar wordt altijd met argusogen naar gekeken. Welk stadsdeel hanteert de laagste tarieven? Welk stadsdeel kiest voor verhoging en waarom? Besturen mogen het uitleggen. Zoals alle heffingen, moet de afvalstoffenheffing in principe kostendekkend zijn. Het mag geen gewone belasting zijn, maar mag ook geen geld kosten. In principe geldt dus het adagium: de vervuiler betaalt.
In Amsterdam Noord is dat echter niet zo. Gemiddeld bedraagt de afvalstoffenheffing in Amsterdam
332 Euro, vergeleken met bijvoorbeeld slechts 203 euro in de gemeente Kerkrade. Amsterdam Noord wil de tarieven volgend jaar met ongeveer 25 Euro verhogen, tot ruim 356 Euro—een
5,5 procent. En dan nog moet het stadsdeel volgend jaar 1,3 miljoen Euro uit de algemene middelen bijleggen.
Waarom lukt het niet om in Amsterdam-Noord vuilnis kostendekkend op te halen, en waarom is het zoveel hoger dan gemiddeld? Dat komt niet omdat Noorderlingen zoveel meer afval produceren dan andere Amsterdammers, maar vooral door het hoge aantal kwijtscheldingen. Er wordt al tijden gezocht naar bezuinigingen. De diensten moeten efficiënter gaan werken, het aantal ophaaldagen is verminderd, serviceniveaus worden bijgesteld en de veegfrequenties gaan opnieuw omlaag. Maar onlangs bleek wat het werkelijke “lek” in de afvalstoffenbegroting is: namelijk, het hoge percentage kwijtscheldingen.
Wij kennen namelijk niet alleen het principe dat de vervuiler betaald, maar ook dat de sterkste schouders de zwaarste lasten dragen. Alleen al in stadsdeel Noord wordt ruim twee miljoen uitgegeven aan kwijtscheldingen. Daarvan wordt 7 ton betaald uit het armoedefonds, de rest uit de algemene middelen: precies het bedrag dat tekort komt op de begroting. Dat houdt in dat één op de zes huishoudens in Amsterdam Noord niet betaalt voor vuilnis.
Met tariefverhogingen van de afvalstoffenheffing worden dus niet alle bewoners aangesproken.
Inkomenspolitiek bedrijven via de afvalstoffenheffing kan, maar het botst met het principe dat de vervuiler betaalt. Wie kijkt naar de kaart, ziet namelijk dat wijken waar veel kwijtscheldingen worden gegund, ook de meest vervuilde wijken zijn—waar mensen het meest rommel maken op straat. Die stelling durf ik zondermeer aan. Dat kost weer extra geld. Ondertussen daalt door bezuinigingen het serviceniveau van de vuilnisdienst in de hele stad.
Dat wringt. Daarom stel ik voor dat om de kwijtschelding niet meer als automatisme gaan beschouwen, maar als een voorschot. Om de vervuiling aan te pakken in Noord, moeten we aan het werk gaan met creatief lik op stuk beleid, onder andere door strengere inzet van de milieupolitie en hogere boetes. Wie illegaal vervuilt, zou de kwijtschelding van de afvalstoffenheffing moeten terugbetalen. En wie niet vevruilt behoudt de kwijtschelding. Op die manier worden alle groepen betrokken bij het beperken van de hoogte van de afvalstoffenheffing en het principe de vervuiler betaalt. Verder vraagt het terugdringen van het tekort op de afvalbegroting om een activerend armoedebeleid. Hoe minder kwijtscheldingen er nodig zijn, hoe lager uiteindelijk het tarief. Bovendien draagt dat bij aan schonere stad.
